استاد معلمی: الگوریتم اجتهاد استاد واسطی خدمت بزرگی به حوزه های علمیه است

 

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن معلمی، استاد خارج فقه و اصول:

هر چند ممکن است ما نقدهایی به الگوریتم اجتهاد آقای واسطی داشته باشیم، اما ایشان با این کار خدمت بزرگی به حوزه های علمیه کرده اند.
 

استاد مبلغی: در درس خارج باید روش اجتهاد آموزش داده شود، ولی ...

🔹در درس خارج، استاد باید شیوه استنباط را آموزش بدهد؛ ولى این اصلاً آموزش داده نمى شود. حوزه در باب درس خارج، هدف را گم کرده است. نتیجه این می شود که یک نفر 20 الى 30 سال در درس خارج می ماند.

 🔹درس خارج باید شیوه ای را بیاموزد که اگر#5_الى_6_سال این روند ادامه پیدا کند، اجتهاد حاصل شود و بعد از آن فرد بتواند به تحقیق بپردازد.

 🔹هر استادى در درس خارج، به گونه ارتکازى روشى دارد که شاگرد اگر هوشیار باشد پس از سالیانى (طولانی) درمی یابد که استادش چه روشى دارد، اما همه شاگردان در این درجه و مرتبه از درک قرار ندارند، لذا همیشه یکى دو نفر از این شاگردان به درجه اجتهاد می رسند.

 

متن تفصیلی در درس خارج، ماهیت‌شناسی و روش‌شناسی
 

تفاوت «روش شناسی اجتهاد» و «اصول فقه»

🔹#اصول_فقه، از «عناصر مشترک» موجود در فرایند استنباط  بحث می کند (العلم بالعناصر المشترکة فی عملیة استنباط الحکم الشرعی، شهید صدر)  اما به خود فرایند استنباط  و چگونگی آن نمی پردازد.

علم فقه نیز، به «اجرایی کردن فرایند استنباط » برای رسیدن به حکم شرعی می پردازد.

🔹اما #روش_شناسی_اجتهاد، از خود «فرایند استنباط» بحث می کند.

استاد سید منذر حکیم: با روش شناسی، اکثر طلاب مجتهد می شوند

🔹اگر در دروس خارج به صورت #روشمندتر و اصولی‌تر عمل کنیم، به جای اینکه بعد از ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر به‌عنوان آدم توانمند بیرون بیاید، از ۱۰۰۰ نفر، حداقل ۸۰۰ نفر، یعنی #چهار_پنجم به #درجه_اجتهاد می‌رسند.

🔹کسی که با #روش_فقها آشنا شود، می‌تواند تشخیص دهد که هر روشی به چه چیزی استوار و متقوّم است و بعد مقایسه و ارزیابی کند تا بتواند از مجموعه مراحل، بهترین روش و کامل‌ترین روش را تشخیص دهد و انتخاب کند.

متن تفصیلی در ادامه مطلب

استاد ملک زاده: روش شناسی بر زمین مانده است

✅استاد ملک زاده: روش شناسی بر زمین مانده است

🔹یکی دو دهه است که بحث روش شناسی بر سر زبان‌ها افتاده است و می‌گویند جای روش‌شناسی در حوزه  خالی است و خوب است کسی وارد شود، اما در عمل این مسئله بر زمین مانده است.

🔹دو تعریف در مورد اجتهاد داریم که برخی آن را از مقوله ملکه و برخی از مقوله فعل دانسته‌اند؛ از منظر اول، اجتهاد امری درونی و ذهنی و ملکه است ولو این که فرد به کار هم نبرده باشد، ولی از منظر دوم، آن را تحصیل احکام شرعی فرعی از ادله با نهایت تلاش تعریف کرده‌اند و در سطحی بالاتر، تکاپوی روشمند برای نظریه‌پردازی اسلامی گفته می‌شود.

http://qom.iqna.ir/fa/news/3786014

استاد علیدوست: اشتباهات فقهی ناشی از نداشتن روش است

✅استاد علیدوست، از اساتید درس خارج حوزه:

🔹هیچ فقیهی نیست که اگر بخواهد به صورت دقیق فقاهت کند، از روش شناسی مستغنی باشد.

🔹کم فقیهانی نداریم که در روش شناسی روش ثابتی ندارند و در برخی مواقع روش اخباریون را دنبال می کنند و در برخی مواقع خود را اصولی نشان می دهد، در جایی تاریخ را مورد بررسی قرار دهد و در جای دیگر از تاریخ سراغی نگیرد!

🔹بزرگانی را می بینیم که وقتی بحث روش شناسی می شود، اشکالاتی به طرف مقابل می گیرند که ناشی از نداشتن روش شناسی است.

استاد مروی: با روش‌شناسی، طلبه در ۶ ماه به اندازه ۸ سال جلو می‌افتد

🔹اگر طلبه شش ماه از وقتش را صرف منهج شناسی کند و تطبیقاتی در کنارش داشته باشد، ادعا می کنم هشت سال از نظر فقهی از دیگران جلوتر است.

🔹 تنها راه رسیدن به رشد تفکر فقهی، منهج‌شناسی و مدل سازی روش فکری فقیهان بزرگ است.

🔹بنده نسبت به چند نفر از فقهای شیعه که به اعتقاد من سرسلسله تحولات فکری و فقهی بودند، منهج شناسی فقهی کردم و نتایج بسیاری عظیمی از این کار بدست آمده است. نسبت به دیدگاه‌های فقیهانی از جمله شیخ طوسی، ابن ادریس، علامه حلی، شهید اول، آیت‌الله خویی، حضرت امام خمینی، مرحوم بروجردی و شهید صدر، مدل شناسی و منهج شناسی شده و مشخص گردیده که روش تفکر فقهی این اندیشمندان بر چه اساسی استوار است.
 

 

بیان شده در: نشست منهج‌شناسی فقهی از دیدگاه فقهای شیعه، مدرسه علمیه نواب مشهد (۲۳ آذر ۱۳۹۱)

 

متن تفصیلی در ادامه مطلب

استاد مبلغی: نیازمند تاسیس علم روش شناسی هستیم

🔹متأسفانه در حوزه علمیه با وجود روش خاص فقهی، #علم_روش‌_شناسی نداریم؛ یعنی یک علمی که روش‌های فقها را استخراج کند و این‌ها را منضبط کند و تحت تعلیم و آموزش قرار دهد. نیاز به تأسیس یک علم داریم به نام روش‌شناسی. البته بعضی‌ها این را در فلسفه‌ی فقه می‌گنجانند، اما من می گویم نه و باید این را مستقل کنیم، چون بسیار مهم است و باید مستقلا به آن بپردازیم.
 

🔹روش‌شناسی فقهی #انواع ی نیز دارد؛ گاهی #توصیفی است. به این معنی که شما می‌روید روش فقهای بزرگ‌تان را شناسایی و توصیف می‌کنید و سپس ارائه می‌دهید. این خودش یک بابی است در گام اول که البته گامی اساسی هم هست. گاهی این روش‌شناسی  #هنجاری است، یعنی شما اظهار نظر اجتهادی می‌کنید و می‌گویید مثلاً این روش مرحوم نایینی درست است یا آن روش درست است یا این بخشی از این چنین است و بخش دیگر چنان (1398/4/9).


منبع: http://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=42703

 

استاد مبلغی: با روش شناسی، زمان اجتهاد یک سوم می شود

ستاد مبلغی، از اساتید درس خارج حوزه:

🔹استنباط روش می خواهد. نخستین مرحله استنباط چیست؟ مراجعه به اجماع یا قرآن یا سنت؟ به قواعد اصولى زیاد مراجعه بشود یا کم؟ رجوع به قواعد فقهى و رجال در چه جایگاهى صورت گیرد؟ چگونه از روایت بهره برده شود؟ دنبال لغت باید رفت یا روایات دیگر ضمیمه گردد؟ چگونه از قرآن و سنت کنار هم استفاده شود؟ همه روش است.

🔹هیچگاه کسى به طور دقیق نگفته وقتى که وارد عرصه استنباط شدیم، اول به اجماع تمسک بجوییم، یا به قرآن یا به سنت؟

🔹این اتلاف وقت زیاد بخاطر این است که دانش #روش_شناسی در کار نیست که اگر پا بگیرد باعث می شود اجتهاد اگرچه صعوبت های خودش را دارد، #ثلث آنچه امروزه زمان می برد، وقت بگیرد.

کتاب های مرتبط با روش شناسی اجتهاد

✅ برخی کتاب های مرتبط :

🔹پیش درآمدی بر مکتب شناسی فقهی - سعید ضیایی فر
🔹مکتب فقهی امام خمینی(ره) - سعید ضیایی فر
🔹درس خارج و گام های اجتهاد - احمد مبلغی
🔹روش شناسی اجتهاد (الگوریتم اجتهاد) - عبدالحمید واسطی
🔹روش شناسی اجتهاد - سید محمدرضا واعظی
🔹درآمدی بر مکتب فقهی قم و نجف - حسین ایزدی
🔹فقه قرآنی با نفس رحمانی (روش اجتهاد محقق اردبیلی) - علیرضا خیراللهی
🔹مکتب اجتهادی آیت الله بروجردی - خانم اخوان صراف
🔹مکاتب فقهی - محمدحسن ربانی بیرجندی
🔹مکتب اجتهادی آخوند خراسانی - مصطفی محقق داماد
🔹مکتب اجتهادی سید طباطبایی یزدی - مصطفی محقق داماد
و ...