راه اندازی سایت روش شناسی اجتهاد (روشنا)

سایت روش شناسی اجتهاد (روشنا) افتتاح شد
www.manhaj.ir

استاد علیدوست: روش شناسی فقه معاصر و عناصر مغفول در فقاهت سنتی

تاریخ مصاحبه: آبان 1402

 

گزارشگر: یکی از محورهای مهم، «روش شناسی فقه معاصر» هست ؛ در خصوص روش شناسی فقه معاصر مطالبی را بیان فرمایید؛ مخصوصا عناصرروشی که در فقه معاصر مورد اهتمام هست و ممکن است در فقه سنتی مقداری مغفول مانده باشد؛ حضرتعالی دو کتاب در رابطه با روش شناسی دارید؛ یکی: «روش شناسی اجتهاد؛ رصد و مقارنه روشهای اجتهادی معاصر» و دیگری هم: «روش شناسی اجتهاد؛ نظریه اطمینان» که نظریه پردازانه هست و در رابطه با نظریه اطمینان هست؛ کارهایی زیادی در این دو کتاب انجام شده، اگر صلاح میدانید ناظر به آن دو کتاب و یا مطالبی که در نظر دارید در رابطه با روش شناسی فقه معاصر مطالبی را بیان فرمایید.

 

متن کامل در ادامه مطلب

 

استاد علیدوست؛ اهمیت روش‌شناسی اجتهاد و انواع آن (نشست روش‌شناسی فقه هنر)

به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در نشست علمی «روش‌شناسی اجتهاد در فقه هنر»، گفت: همیشه در مکاسب این پرسش برایم مطرح بود که چرا شیخ انصاری روش خاصی در اجتهاد ایجاد کرده است که البته منتقدانی هم داشته و دارد. روش شیخ این است که با تجمیع ظنون به اطمینان و یا بهترین راه ممکن می‌رسد؛ این روش در برابر روش مدرسه‌ای و صناعت‌محور و ریاضی و صغری کبری است که قهرمان این روش در دوره معاصر آیت‌الله خویی است. ایشان چون تفکر مدرسه‌ای دارد، شهرت را جابر ضعف سند و دلالت نمی‌داند ولی شیخ آن را روا می‌دارد.

گزارش تفصیلی در ادامه مطلب

استاد مبلغی: هدف درس خارج، آموزش روش اجتهاد است (مصاحبه با شبکه اجتهاد)

مقصود از آموزش در #درس_خارج، آموزشی معطوف به ذکر اقوال یا مرور آرا یا القا و انتقال متون به شاگرد نیست، بلکه مقصود، آموزش #منهج و روش #اجتهاد است. آموزش چگونگی استفاده از منابع برای استنباط است. آموزش چینش و ترتیب ادله است. آموزش چگونگی برخورد با آرا و اقوال و قرار دادن آن‌ها در مسیر استنباط است.

 

متن تفصیلی در ادامه مطلب

روش حل مسئله فقهی، استاد زمانی فرد

استاد مهدی زمانی‌فرد در سلسله نشست‌های دانش‌افزایی اساتید فقه و اصول حوزه علمیه خراسان به تشریح «روش حل مسئه فقهی» پرداختند.

متن کامل این نشست در ادامه قابل مطالعه است.

فایل صوتی این نشست نیز در کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) قابل دانلود است.

 

دانلود فایل‌های صوتی و متنی

فایل‌های صوتی و نوشتاری مرتبط با موضوع روش‌شناسی اجتهاد را می توانید از این بخش دانلود نمایید

 

استاد علیدوست: روش‌شناسی استنباط فقه نظام

 

 

 

آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در نشست علمی به بررسی «روش‌شناسی استنباط فقه نظام» (۹ اردیبهشت ۱۴۰۰) پرداخت که در ادامه متن آن را ملاحظه می‌کنید.

 

فایل صوتی این نشست در کانال روشنا قابل دانلود است.

استاد علیدوست: روش شناسی اجتهاد ذیل اصول فقه تعریف نمی شود (رادیو معارف)

📝 روش، رفتار عامی است که یک فقیه در کار فقهی خود از آن بهره می‌برد. مثلا وقتی می‌گوییم روش‌شناسی اجتهادی شیخ انصاری، یعنی ایشان چه متد و رفتاری را در اجتهاد احکام به کار می‌برده است.

📝 درست است تبادر اصلی روش‌شناسی اجتهادی در اجتهاد بالمعنی الاخص است، یعنی در فقه کاربرد دارد و ما از این نهاد بیشتر در فقه استفاده می‌کنیم، ولی مسلماً فایده‌ی این بحث در همه علوم که به نوعی با متن سروکار دارد، مطرح می‌شود و جایگاه پیدا می‌کند.

📝 روش‌شناسی در ذیل اصول فقه تعریف نمی‌شود بلکه در ذیل فلسفه فقه تعریف می‌شود. همچنین روش‌شناسی، بحث از کیفیت گفت‌وگو نیست.

📝 روش‌شناسی استفاده از منبع برای حل مسأله است. یعنی فرآیند استنباط یک نقطه‌ی آغازی دارد، یک طی مسیر دارد و یک مقصد دارد. مقصد حل مسأله است، این مسأله ممکن است کلان یا ریز، جدید و قدیم و... باشد.

ارائه شده در برنامه فقه پویا رادیو معارف، ۲۷ بهمن ۹۹
لینک برنامه در سایت رادیو معارف

مشروح در ادامه مطلب

استاد مبلغی: ضرورت مباحث روش شناسی در حوزه های علمیه (مصاحبه با درسگفتار)

روش شناسی، غیر از روش است؛ روش مجموعه ای از عناصر است که برای تولید معرفت در یک علم به کار گرفته می شود. طبیعتا این عناصر بین بعضی از علوم اشتراک دارد و برخی به تناسب علم، اختصاصی می شود و متفاوت با عناصر دیگر می شود. روش شناسی یعنی کوشش برای شناخت این عناصر.

 از هم اینجا تفکیکی پیش می آید که خیلی از عالمان مثلا فقیهان دارای روشی خاص هستند اگرچه خود فقیه متوجه نباشد، ولی اگر کوششی و تحلیلی علمی  صورت بگیرد بر روش این فقیه ماهر زبردست مثل آیت الله خویی که تلاشی ثانوی است اسمش را می توان گذاشت روش شناسی.

متن کامل در ادامه مطلب

استاد مبلغی: روش‌شناسی اجتهاد در اقوال (مقاله)

مطالعه در فضاى استنباط (و طبعاً در درس خارج) قواعد و ضوابط ویژه‏‌اى دارد. یکى از این قواعد و ضوابط، توجه و پرداختن جدى و منضبط به اقوال فقهاست. در این‏ باره دو وضعیت در درس‏‌هاى خارج و مطالعات استنباطى مشاهده مى‌‏شود:

الف) پرداختن به اقوال و نقل آن به صورتى که غیرمنضبط و گاه افراطى: این وضعیت، فضاى درس و یا مطالعه را از اقوال پر مى‏‌کند و با بررسى فهرست‏‌وار اقوال، مجالى براى پرداختن به سایر فعالیت‌‏هاى لازم - که بدون آنها استنباط به درستى شکل نمى‏‌گیرد - باقى نمى‏‌ماند. از این نوع پرداختن مى‏‌توان به نقل قول صدفه‏‌اى، دیمى و فله‌‏اى یاد کرد
ب) نپرداختن به اقوال: اخیراً مرسوم شده است که پرداختن به اقوال کنار گذاشته مى‏شود و تنها یک یا چند قول، و عمدتاً قول فقیهى معاصر، همچون آیت ‏اللّه خویى نقل مى‏‌گردد.

در این نوشتار برآنیم که وضعیت مطلوب و اثبات درستى و ابعاد این مسئله را با طرح سه محور پى‏گیرى کنیم:
- نگاهى اجمالى به پیشینه نقل اقوال
- اهداف پرداختن به اقوال
- گروه‏‌بندى اقوال و ضوابط پرداختن به آنها ... .


مقاله: روش‌شناسی اجتهاد در اقوال، فصلنامه فقه، شماره ۶۸، تابستان ۱۳۹۰
این مقاله ادامه‌دار بوده است اما ظاهرا مقالات بعدی آن منتشر نشده است؛ استاد مبلغی در کتاب درس خارج و گام‌های اجتهاد نیز به بررسی روش بررسی اقوال پرداخته‌اند.

متن کامل این مقاله را در ادامه مطلب مطالعه فرمایید.