🔹 روش‌شناسی اجتهاد حرکتی است که حوزه دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد، خسارت‌های بسیاری متوجه شما خواهد شد.
🔹ضرورت روش‌شناسی آنقدر جدی و اساسی است که رفتن حوزه علمیه به سمت پاسخگویی جامع و کارآمد به مسائل معاصر، متوقف به پرداختن به روش‌شناسی اجتهاد است.
🔹اگر حوزه علمیه بخواهد تحولات مثبت و سازنده‌ای را بر پایه اجتهاد سنتی خود ایجاد کند، باید به روش‌شناسی اجتهاد به دو صورت عام و خاص، یعنی معطوف به رشته‌های تخصصی فقهی، به انجام برساند.
متن تفصیلی در ادامه مطلب
حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۸ در مراسم رونمایی از سه اثر علمی در زمینه روش شناسی فقهی با اشاره به اینکه عمق گرایی، کیفی گرایی و آزاد اندیشی از شاخصه های درس خارج است، گفت: با توجه به اینکه، درس خارج برای اجتهاد است، باید شیوه ای را برای شکل دادن به درس خارج در پیش بگیریم که با روش اجتهاد هماهنگ و در خدمت توضیح، تبیین و تطبیق آن باشد.
ایشان خاطرنشان کرد: هنگامی که دیدگاه فقیهان نسبت به پاره ای از عناصر روش اجتهاد، تفاوت پیدا می کند، مکاتب اجتهادی شکل می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه یکی از مباحث مهم کتاب "درس خارج و گام های اجتهاد"، پرداختن به گام های اجتهاد و تعبیه آن در درس خارج است، گفت: این گام‌ها آنقدر دقیق و معنادار تنظیم شده اند که با انجام آنها می توان به تمامی ابعاد و زوایای بحث نسبت به یک مسئله به صورت اجتهادی و مستوفا پرداخت.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به اینکه مسیر اجتهاد از درس خارج می گذرد، افزود : درس خارج آمده است تا در خدمت اجتهاد و تحقق آن باشد، بر این اساس، لازم است روش آموزشی و پژوهشی درس خارج منبعث از روش اجتهادی و هماهنگ با آن باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری درس خارج را از امتیازات آموزشی و پژوهشی حوزه های علمیه دانست و گفت: درس خارج مولفه هایی دارد که برخی از آنها در هیچ نظام آموزشی دیگری مشاهده نمی شود.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی عمق گرایی و کیفی اندیشی را از ویژگی‌های درس خارج برشمرد و گفت درس خارج، نقطه جمع بین آموزش و پژوهش و جایگاه تعامل هم افزای این دو با یکدیگر جهت پیشرفت و پیشبرد علم است.
وی گفت: حوزه علمیه برای اینکه بتواند عمق، دقت، توانایی و توانمندی های خود را در عرصه علم فقه به نمایش بگذارد باید بازتعریف دقیق تری از درس خارج در جهت استحصال ظرفیتهای نهفته در تجارب گذشته در خصوص آن به انجام برساند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: اگر حوزه علمیه بخواهد، تحولات مثبت و سازنده ای را بر پاشنه اجتهاد سنتی خود ایجاد کند، باید به روش شناسی اجتهاد به دو صورت عام و خاص (یعنی معطوف به رشته‌های تخصصی فقهی) به انجام برساند.
وی افزود ضرورت پرداختن به روش شناسی آنقدر جدی و اساسی است که رفتن حوزه علمیه به سمت پاسخگویی جامع و شامل و کارآمد به مسائل معاصر، متوقف بر پرداختن به روش و به سامان آوردن روش شناسی اجتهادی است.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی افزود: روش شناسی اجتهاد تنها مسیری است که با پیمودن آن فضایی فراهم می شود که امکان پرداختن واقعی و کارآمد (و نه صوری و ظاهری ) به رشته های تخصصی فقهی فراهم می آید.
وی افزود: در غیر این صورت ورود به رشته های تخصصی، یک حرکت عقیم و بی ثمر است و این حرکتی است که حوزه علمیه قم دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد خسارت های بسیاری متوجه شما خواهد شد.
وی ادامه داد: باید میان روش و روش‌شناسی تفاوت قائل شد آنچه که امروزه در حوزه وجود دارد روش های عمیق فقهی است ولی آنچه که وجود ندارد شناخت تفصیلی این روش ها و تبدیل آن به یک دانش است تا حوزه‌های علمیه در سایه این دانش امکان قدرت مانور اجتهادی بیشتر و توسعه فراورده های اجتهادی بیشتر را پیدا کنند.
استاد حوزه علمیه افزود: روش شناسی اجتهاد و استوار کردن دانش آن در حوزه های علمیه می تواند تحولی بزرگ را در زمینه استحصال ظرفیت های دست ناخورده فقه ایجاد کند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همانگونه که ما دانش اصول داریم، دانش روش شناسی هم باید داشته باشیم، دانش روش شناسی، اجتهاد را منضبط تر و پرابتکارتر خواهد کرد.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به اینکه روش شناسی به مثابه یک دانش باید در حوزه شکل بگیرد، گفت: با این کار، قدرت پاسخگویی به مسائل معاصر افزایش پیدا می کند و اجتهاد، کیفی تر و پرابتکارتر خواهد شد و این نیاز امروز حوزه های علمیه است.
وی با اشاره به اینکه روش شناسی همچنین نظام آموزشی حوزه را چابک تر، دقیق تر، علمی تر و به دورتر از زوائد خواهد کرد، گفت: شناخت تراث و تجارب عمیق فقهی گذشتگان و بزرگان فقه در سایه روش شناسی امکان پذیر تر و علمی تر می گردد.
خاطر نشان می شود: مراسم رونمایی از سه اثر علمی در زمینه روش شناسی فقهی شامل " کتاب درس خارج و گام های اجتهاد" اثر احمد مبلغی، "درآمدی بر مکتب فقهی قم ونجف" به کوشش حسین ایزدی و "روش شناسی فقهی؛ نخستین نشریه روشی در علوم حوزوی با آثاری از اکبر ترابی، منصوری مهدوی و سعید هلالیان در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزار شد.
منبع: خبرگزاری حوزه
