مقصود از آموزش در #درس_خارج، آموزشی معطوف به ذکر اقوال یا مرور آرا یا القا و انتقال متون به شاگرد نیست، بلکه مقصود، آموزش #منهج و روش #اجتهاد است. آموزش چگونگی استفاده از منابع برای استنباط است. آموزش چینش و ترتیب ادله است. آموزش چگونگی برخورد با آرا و اقوال و قرار دادن آنها در مسیر استنباط است.
متن تفصیلی در ادامه مطلب
🔹سه سطح از استنباط وجود دارد؛ سطح استظهاری، سطح استنباطی، سطح استنطاقی. در فقه متداول، استظهار و استنباط طی شده، اما استنطاق نشده است.
🔹سطح اول؛ #استظهار است، استظهار یعنی هر چه در آیات و روایات آمده است، دلالت مطابقی این آیات و روایات به دست می‌آید.
🔹سطح دوم؛ #استنباط است؛ این پیچیده‌تر است از آنچه که از آیات و روایات استظهار می‌شود. وقتی تمام کلیات و اصول دانسته شد، یک فرع و مصداقی می آید؛ فقیه باید بتواند تشخیص دهد که این مصداق کدامیک از این اصول است که استظهار کرده است؛ لذا گفته می شود استنباط رد الفروع الی الاصول است.
🔹سطح سوم و مرحله بالاتر؛ #استنطاق است. شهید صدر در تفسیر موضوعی خودش به آن پرداخته است. مسائل جدیدی که در آیات و روایات هیچ ذکری از آنها دیده نمی‌شود؛ امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: ذلکِ الْقُرْآنُ فاسْتنْطِقُوهُ؛ قرآن را به سخن بیاورید؛ یکی از دلایل بقا و جاودان بودن قرآن همین است که قابلیت پاسخگویی در همه عرصه ها و زمینه ها را دارد؛ اما به شرطی که با روش استنطاقی وارد شوید. چون آیات قرآن صریحا در این موضوع صحبت نکرده است.
یکی از موضوعاتی که در حوزه کمتر به آن توجه شده، بحث روش شناسی اجتهاد است، اگر کسی از روش شناسی در بحث اجتهاد بهره برد، توانسته گام موفقی در عرصه اجتهاد بردارد.
نشست روش‌شناسی اجتهاد در مسائل نوپیدا، ۲۲ اسفند ۱۳۹۷
دریافت فایل صوتی
دریافت گزارش علمی نشست
گزارش اجمالی و خبری نشست در ادامه مطلب
استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روش‌شناسی در حوزه‌ها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ می‌دهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را می‌توانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوب‌های فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر می‌کند و توسعه می‌دهد و به‌روز می‌کند و یکی از فوایدش این است که فقه ما می‌تواند به‌طور کامل پاسخ‌گو بشود، نه اینکه از حجم مسایل عقب بماند و نتواند مسایل را پوشش دهد.
سخنرانی در: موسسه الهادی مشهد، اسفند ۱۳۹۷
متن تفصیلی در ادامه مطلب
استاد میرباقری: ضرورت گذر از فقه موضوعات به فقه نظام
روش شناسی اجتهاد بحث گسترده ای است و طبیعتاً باید خُرد شود تا قابل بحث و بررسی پژوهشگرانه باشد همانند رساله‌های دکتری که می‌گویند موضوع باید خیلی خُرد باشد تا بشود موضوع را دقیق و پژوهشگرانه پیش برد.
روش‌شناسی اجتهاد یک دانش درجه دو و فرانگرانه ای است که ما با یک دید استعلایی در روش اجتهاد - به خصوص روش اجتهاد شیعی در طول تاریخ- دقّـت می کنیم و به خصوص تکامل و تحوّل این روش را موضوع بحث قرار می دهیم و طبیعتاً در پیِ آن نگاه استعلایی می توانیم بفهمیم که ضرورت کنونی ما چیست و چگونه می شود علم اصول و روش اجتهاد شیعه را به سطحی از بالندگی برسانیم که بتواند مسائل امروزی ما را جواب بدهد. بر همین اساس کاملاً پیداست ضرورت بحث و بازنگری مجدّد در روش اجتهاد، نیازمندی های جدید دستگاه تفقّه شیعه است.
برگزار شده در موسسه فهیم، ۱۳۹۰/۸/۲۸
فایل صوتی نشست
متن کامل در ادامه مطلب
🔹در درس خارج، استاد باید شیوه استنباط را آموزش بدهد؛ ولى این اصلاً آموزش داده نمى‌شود، حوزه در باب درس خارج هدف را گم کرده است، نتیجه این می‌شود که یک نفر ۲۰ الى ۳۰ سال در درس خارج می‌ماند.
🔹درس خارج باید شیوه‌ای را بیاموزد که اگر ۵ الی ۶سال این روند ادامه پیدا کند، اجتهاد حاصل شود و بعد از آن فرد بتواند به تحقیق بپردازد.
🔹هر استادى در درس خارج، به گونه ارتکازى روشى دارد که شاگرد اگر هوشیار باشد، پس از سالیانى (طولانی) درمی‌یابد که استادش چه روشى دارد، لذا همیشه فقط یکی دو نفر از این شاگردان به درجه اجتهاد می‌رسند.
متن تفصیلی در ادامه مطلب
🔹 روش‌شناسی اجتهاد حرکتی است که حوزه دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد، خسارت‌های بسیاری متوجه شما خواهد شد.
🔹ضرورت روش‌شناسی آن‌قدر جدی و اساسی است که رفتن حوزه علمیه به سمت پاسخگویی جامع و کارآمد به مسائل معاصر، متوقف به پرداختن به روش‌شناسی اجتهاد است.
🔹اگر حوزه علمیه بخواهد تحولات مثبت و سازنده‌ای را بر پایه اجتهاد سنتی خود ایجاد کند، باید به روش‌شناسی اجتهاد به دو صورت عام و خاص، یعنی معطوف به رشته‌های تخصصی فقهی، به انجام برساند.
متن تفصیلی در ادامه مطلب
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن معلمی، استاد خارج فقه و اصول:
هر چند ممکن است ما نقدهایی به الگوریتم اجتهاد آقای واسطی داشته باشیم، اما ایشان با این کار خدمت بزرگی به حوزه های علمیه کرده اند.
🔹در درس خارج، استاد باید شیوه استنباط را آموزش بدهد؛ ولى این اصلاً آموزش داده نمى شود. حوزه در باب درس خارج، هدف را گم کرده است. نتیجه این می شود که یک نفر 20 الى 30 سال در درس خارج می ماند.
🔹درس خارج باید شیوه ای را بیاموزد که اگر#5_الى_6_سال این روند ادامه پیدا کند، اجتهاد حاصل شود و بعد از آن فرد بتواند به تحقیق بپردازد.
🔹هر استادى در درس خارج، به گونه ارتکازى روشى دارد که شاگرد اگر هوشیار باشد پس از سالیانى (طولانی) درمی یابد که استادش چه روشى دارد، اما همه شاگردان در این درجه و مرتبه از درک قرار ندارند، لذا همیشه یکى دو نفر از این شاگردان به درجه اجتهاد می رسند.
متن تفصیلی در درس خارج، ماهیت‌شناسی و روش‌شناسی
🔹اگر در دروس خارج به صورت #روشمندتر و اصولی‌تر عمل کنیم، به جای اینکه بعد از ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر به‌عنوان آدم توانمند بیرون بیاید، از ۱۰۰۰ نفر، حداقل ۸۰۰ نفر، یعنی #چهار_پنجم به #درجه_اجتهاد می‌رسند.
🔹کسی که با #روش_فقها آشنا شود، می‌تواند تشخیص دهد که هر روشی به چه چیزی استوار و متقوّم است و بعد مقایسه و ارزیابی کند تا بتواند از مجموعه مراحل، بهترین روش و کامل‌ترین روش را تشخیص دهد و انتخاب کند.
متن تفصیلی در ادامه مطلب
