استاد الهی خراسانی: روش‌شناسی اجتهاد شیخ انصاری

روش اجتهادی چیست؟ روش، یا همان متد در زبان انگلیسی و منهج در زبان عربی در مباحث علمی چند معنا دارد:

۱. رویکرد و نگاه به منابع معرفت
گاهی منظور از روش، منابعی است که یک علم برای معرفت و تولید علم معتبر می داند. منابع معرفت متنوع است و همه علوم و اشخاص همه را معتبر نمی دانند و یا برخی را مهم تر می دانند. عقل به معنای عقل برهانی، عقل اخلاقی (حسن و قبح)، عقل اجتماعی و جمعی (سیره عقلا) و ... هر کدام در علمی معتبرند و در دیگری معتبر نیست. مثلا برخی علوم فقط عقل برهانی را معتبر می دانند مانند فلسفه که در روش علم فلسفه عقل جمعی معتبر نیست. طبق این اصطلاح روش علوم، به روش عقلی شهودی نقلی و غیره تقسیم می شوند. بنابر این معنا از روش، روش اجتهاد شیخ انصاری یعنی منابع مورد تأیید شیخ انصاری برای اجتهاد.

ارائه شده در: مدرسه علمیه آیت الله خویی مشهد، ۱ مهر ۱۳۹۹
فایل صوتی: کانال روشنا

روش شناسی اجتهاد آیت الله صانعی

🔹روش فقاهت آیت‌الله صانعی در نهایت می‌تواند به عرفی شدن فقاهت سنتی و انفعال جامعه شیعه در برابر هژمونی علمی و رسانه‌ای تمدن غرب بیانجامد، ولی در عین حال عدم طرح مباحث اختلافی و چالشی ایشان و امثال ایشان در مجامع علمی، در دراز مدت برای عقلانیت و جامعه شیعی به مراتب ضرری بیشتر دارد.

🔹 از منظر مدیریت دانش، اختلاف مبانی و #روش_اجتهادی ایشان با مبانی و شیوه متداول فقها، زمینه خوبی برای خودآگاه‌تر کردن چارچوب‌های فقاهت موجود و مشخص کردن حدود و ثغور آن است.

🔹تفاوت نگاه آیت الله صانعی را باید در #روش ‌های زیر جستجو کرد:

➖ حاکمیت و توسعه کاربرد قاعده #نفی_عسر و حرج و سرایت آن به احکام وضعی مانند محرمیت در نظر مرد نسبت به دخترخوانده خود
➖ حاکمیت و توسعه‌ی کاربرد قاعده #عدالت و ارجاع به #عرف امروزین برای فهم معانی و مصادیق آن
➖استفاده گستره از قاعده #سهولت_شریعت که در نگاه ایشان متفاوت از قاعده نفی عسر و حرج است و ایشان در فتوای خود در به بلوغ رسیدن دختران در ۱۳ سالگی تطبیق کرده‌اند
➖ تلاش برای انطباق احکام شرعی با رویه ها و #ارتکازات_عقلایی عصر کنونی در حقوق بشر
 

استاد مبلغی: موضوع شناسی در روش اجتهاد آیت الله هاشمی شاهرودی

استخراج و ارائه “روش تحلیل موضوع” از موضوع شناسی ‌‌آیت‌الله شاهرودی در فقه مسائل مستحدثه، فرصتی کم نظیر برای حوزه‌های علمیه است.

بیان شده در: نشست تخصصی «تحلیل‌‌های روشی در فقه ‌‌آیت‌الله شاهرودی» در جامعه آل البیت قم (دی ماه ۱۳۹۷)

متن تفصیلی در ادامه مطلب

 

استاد مبلغی: روش شناسی اجتهاد آیت الله خامنه ای (جلسه سوم)

نشست سوم روش‌شناسی اجتهاد آیت‌الله خامنه‌ای در کتاب غناء، ۱۱ دی‌ماه ۹۸ در محل مدرسه فقهی آل یاسین قم با حضور طلاب و فضلا برگزار شد.

فایل صوتی نشست

متن تفصیلی در ادامه مطلب
 

استاد مبلغی: روش‌شناسی اجتهاد آیت الله خامنه ای (جلسه دوم)

🔹در دومین نشست روش‌شناسی حضرت آیت الله خامنه‌ای بر اساس کتاب غنا، استاد مبلغی به بیان سایر مولفه‌های هفت‌گانه روش‌شناسی اجتهاد، فقه اللغه و فقه الاقوال پرداخت.

 

فایل صوتی نشست

متن تفصیلی در ادامه مطلب
 

استاد مبلغی؛ روش‌شناسی اجتهاد آیت الله خامنه ای (جلسه اول)

🔹در اولین نشست روش‌شناسی اجتهاد آیت الله خامنه‌ای بر اساس کتاب #غنا، استاد مبلغی به #اهمیت روش‌شناسی اجتهاد پرداخت و گفت: ما در فقه روش داریم اما روش شناسی نداریم؛ روش شناسی #فواید_بیشماری دارد و استنتاج ما را سریعتر، دقیقتر، جامع‌تر و به‌روزتر می‌کند.

 

🔹ایشان افزود: روش‌شناسی اجتهاد، مطالعات فقهی را #کن فیکون می‌کند و برای برخی که دچار تحیر در درس خارج هستند و دچار خستگی درسی شده‌اند، راه برون رفت‌شان #تمرکز_بر_روش‌شناسی است.

🔹استاد مبلغی گفت: باید روش فقیهان نیرومند مثل امام #خمینی، آیت الله #خامنه‌ای، شهید #صدر و آیت الله #خویی را بشناسیم؛ این کار، ما را جلو می‌اندازد؛ ولی اگر روش‌شناسی نداشته باشیم متوقف می‌شویم.

 

فایل صوتی نشست

 

متن تفصیلی در ادامه مطلب

 

استاد کعبی: روش‌شناسیِ اجتهاد آیت‌الله خامنه‌ای در کتاب «ثلاث رسائل فی الجهاد»

گاهی پرسشی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه «بین روش‌های دو مکتب فقهیِ قم و نجف، رهبر معظّم انقلاب بیشتر متأثّر از کدام مکتب است؟» البته به‌عقیده‌ بنده، این نوع تفکیک میان دو مکتب فقهی چندان صحیح نیست؛ لیکن اگر آن دیدگاه مشهور را بپذیریم که ویژگی ممتاز مکتب قم را «بیان و نقد اقوال گوناگون مسئله و تتبّع تاریخیِ مسئله‌ی فقهی» گفته‌اند، ایشان به این نکته بسیار مقیّد و پایبند هستند.

 

بیان شده در: نشست تخصّصی روش‌شناسیِ اجتهادی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در کتاب «ثلاث رسائل فی الجهاد» (آذر ۱۳۹۸)

متن تفصیلی در ادامه مطلب

 

استاد علیدوست: باید روش شناسی را در حوزه به عرف تبدیل کنیم (همایش روش‌شناسی اجتهاد امام خمینی)

🔹روش شناسی برگردان همان متدولوژی است و در عربی به علم المنهج تعبیر می کنند.

🔹روش شناسی دانشی است که نحوه اجرای عملیات پژوهش را بررسی می کند؛ در روش شناسی دنبال منطق حاکم بر کار و روش استنباط هستیم و روش افراد را در استنباط به دست می آوریم.

🔹باید روش شناسی اجتهاد را در حوزه به عرف و هنجار تبدیل کنیم. کم فقیهانی نداریم که در روش شناسی روش ثابتی ندارند و در برخی مواقع روش اخباریون را دنبال می کنند و در برخی مواقع خود را اصولی نشان می دهد . در جایی تاریخ را مورد بررسی قرار دهد و در جای دیگر از تاریخ سراغی نگیرد.

بیان شده در: همایش روش‌شناسی اجتهاد امام خمینی (خرداد ۱۳۹۰)

 

متن کامل در ادامه مطلب

 

ضرورت و فواید روش شناسی اجتهاد از منظر استاد علیدوست (همایش نکوداشت شیخ اعظم)

ضرورت و فایده‌ روش‌شناسی چیست؟ یعنی فرض کنید یک محصل دینی با این گرایش یا دانش آشنا باشد یا مثلا یک محصل مکاسب در درس‌گرفتن مکاسب توجه به روش شیخ بکند یا نکند چه ثمری برای آن محصل دارد؟ در رده‌های بالاتر یک استاد مکاسب بداند منهج شیخ در استنباط چیست یا نداند چه ثمری دارد؟

 

بیان شده در: همایش نکوداشت شیخ اعظم شیخ انصاری، سال ۱۳۹۱

متن تفصیلی در ادامه مطلب

 

مکتب فقهی قم از منظر استاد ایازی (موسسه فهیم)

یکی از مباحثی که مرحوم آقای بروجردی داشت، این بود که وقتی می‌خواستند حدیث را بررسی کنند، به این نکته که راوی اهل کجاست، مثلاً اهل کوفه یا اهل بصره است، آیا ایرانی یا غیر ایرانی است، توجه می کردند. چون ایشان می گفتند «کجایی بودن راوی در نوع فهم از حدیث دخالت دارد» روش مرحوم آقای بروجردی این بود و این جهت را تعریف و توثیق می‌کردند.


فایل صوتی جلسه اول
فایل صوتی جلسه دوم (متن این جلسه منتشر نشده است)

 

متن تفصیلی در ادامه مطلب